De werkdruk verminderen en naast het werk voldoende rust vinden, het is een uitdaging voor elke landbouwer. Door de snelle groei van veestapels, stijgende energieprijzen en het stikstofbeleid kampen melkveehouders met extra druk. Het Frans-Belgische Interreg-project CowForme onderzocht het vraagstuk arbeid op een melkveebedrijf: hoe kan het werk efficiënter en hoe verlaagt de melkveehouder de werklast? Onder andere via arbeidsscans en een vergelijking van de aanpak bij collega-melkveehouders konden experten oplossingen aanreiken. Ze zetten ook sterk in op jobontwikkeling en begeleiding bij de aanwerving van personeel.
Handen tekort
Veel melkveehouders hebben handen tekort om het werk op hun bedrijf rond te krijgen. Ze hebben nood aan meer vrije tijd om hun levenskwaliteit te verhogen. “Omdat ze het erg druk hebben, staan veel landbouwers niet stil bij hun manier van werken. Dankzij intense kennisdeling, bijeenkomsten, opleidingen, studiereizen en vooral goede voorbeelden van collega-melkveehouders in het CowForme-project konden we heel wat melkveehouders aansporen om toch de tijd nemen even stil te staan bij de verbetering van hun werkorganisatie”, vertelt Ilse Louwagie, onderzoeker melkvee bij Inagro en projectpartner. CowForme loopt eind 2022 af, maar positieve reacties van melkveehouders motiveren de experts om zich te blijven inzetten voor dit thema.
Arbeidsscreening van 48 rundveebedrijven legt verbeterpunten bloot
Om inzicht te krijgen in de arbeidsbehoeftes brachten de projectpartners melkveehouders samen in Vlaamse, Waalse en Noord-Franse focusfarm-groepen. In totaal waren 42 melkvee- en 6 vleesveehouders lid. Tijdens bijeenkomsten en bezoeken aan elkaars bedrijf wisselden ze kennis en ervaringen uit.
Het project startte met een evaluatie van de werkomstandigheden. Elk bedrijf kreeg een arbeidsscan die de sterktes en zwaktes in kaart bracht, net als enkele arbeidscijfers, zoals het aantal werkuren per koe per jaar of de arbeidstijd per 1000 liter melk per jaar. Door die cijfers te vergelijken met de prestaties van andere bedrijven konden de experts de bedrijven scoren. Zo wisten de bedrijven of ze boven of onder het gemiddelde presteren. Ook de dagelijkse taken werden onder de loep genomen.
Oplossingen voor minder werkdruk of meer arbeidsefficiëntie
Op basis van de evaluatie stelden experts een persoonlijk actieplan op dat de melkveehouder kan helpen om zijn aanpak te verbeteren. De aangereikte tips zijn op maat, want het ene bedrijf is het andere niet. Er zijn bijvoorbeeld verschillen in grootte van de veestapel, looplijnen op het bedrijf en mogelijkheden tot automatisatie of personeelsaanwerving. Alle oplossingen zijn beschreven in 15 thematische fiches zodat ook melkveehouders buiten het project kunnen leren uit de arbeidsscans. Dit zijn enkele van de thema’s:
- personeelsmanagement
- veiligheid en ergonomie op het melkveebedrijf
- kalveren efficiënt voederen en verzorgen
- een goede samenwerking tussen verschillende generaties op het bedrijf
- dieren efficiënt en veilig verhokken en verplaatsen (stalindeling)
- veilig omgaan met zoogkoeien
- efficiënt melken met een melkrobot
- werken in samenwerkingsverband met collega-melkveehouders
Wat is de werkdruk bij melkveebedrijven? (video’s)
Twee Vlaamse, twee Waalse en twee Franse focusfarm-leden getuigden in een reeks video’s over hun bedrijfsvoering. Elk hebben ze een eigen aanpak om de werkdruk te beperken:
- Bertrand investeert in personeel in plaats van automatisatie. Dankzij een transparante communicatie kunnen zijn werknemers nieuwe ideeën aanreiken voor het bedrijf. (video)
- Stijn besteedde veel aandacht aan zijn stalontwerp. Korte looplijnen en automatisatie van bepaalde taken geven hem meer werkcomfort. (video)
- Patrick, een zoogkoeienhouder, hecht veel belang aan veilig werken en werk dat fysiek niet belastend is. Hij ontwikkelde daarvoor verschillende hulpmiddelen. (video)
- Thibault dacht goed na over een efficiënte werkorganisatie. Als zijn vader later niet meer kan meehelpen, wil hij in staat zijn om het werk ook alleen uit te voeren. (video)
- Gino ontwierp eenvoudige, maar slimme instrumenten om de werklast te verlagen. Ook zijn personeel profiteert van de aangename werkomstandigheden. (video)
- Cyriel kiest voor automatisatie om de dagelijkse werkzaamheden rond te krijgen. Naast tijdswinst biedt het hem ook meer flexibiliteit. (video)
De leden van de focusfarm-groepen kwamen regelmatig samen om ideeën en bezorgdheden over hun werkorganisatie uit te wisselen. “Luisteren naar de aanpak van collega-melkveehouders was voor mij zeer waardevol. Het deed mij de ogen openen: ik werd bewuster van mijn huidige aanpak en kon zo zaken in vraag stellen waar ik nooit eerder bij stilstond”, getuigt Luc Valcke, melkveehouder en focusfarm-lid. Het was voor de melkveehouders een verrijkende ervaring, zelfs voor zij die al goed bezig waren.
Jobontwikkeling en begeleiding voor zowel werkgever als werknemer
Een werknemer in dienst nemen is ook een oplossing om de werklast te verlagen. Toch zijn er relatief weinig melkveehouders die dat overwegen. De hoge kostprijs, wettelijke beperkingen en moeilijke zoektocht naar een geschikte kandidaat zijn de grootste knelpunten. Om melkveehouders daarin te begeleiden, organiseerden de projectpartners diverse webinars, opleidingen en individuele adviesmomenten. Omgang met personeel, arbeidsveiligheid en soorten tewerkstelling zijn maar enkele van de talrijke thema’s die aan bod kwamen. Zo leerde melkveehouder G.N. uit Veurne via een webinar het IBO-traject kennen. Niet veel later vond hij een werknemer die hij nu onder die vorm tewerkstelt.
De projectpartners zorgden ook voor promotie van de job van werknemer in de veehouderij. Tegelijk werden werkzoekenden opgeleid via diverse opleidingen, en dat wierp zijn vruchten af: één van de opgeleide werkzoekende is momenteel aan de slag bij een melkveehouder in Zillebeke. De partners bekijken samen met VDAB en andere instanties hoe ze de opleidingen in de toekomst kunnen verderzetten. De opgeleide adviseurs zullen hun kennis na afloop van het project ook meenemen tijdens hun bezoeken aan rundveebedrijven. Zo kunnen ze hen blijven inspireren en oplossingen aanreiken voor meer levenskwaliteit.
Bron: Inagro
