Kun je de hoogte van het grondwater zó instellen dat melkveehouders zo weinig mogelijk hoeven te beregenen én de natuur aan zijn trekken komt? In de Deurnsche Peel zijn twee melkveehouders, het waterschap en partners bezig met een bijzonder experiment om de grondwaterstand te verhogen.
Is er nu een slimme manier te bedenken om de grondwaterstand zo te regelen dat de melkveehouders zo weinig mogelijk grondwater hoeven te gebruiken om te beregenen én de natuur aan zijn trekken komt? Om op die vraag het antwoord te zoeken, werd vijf jaar geleden Werkgroep Leegveld opgericht met allerlei betrokkenen: van omwonenden en het waterschap tot natuurbeheerders en agrariërs.
Het initiatief kwam van melkveehouders John Verhoeven uit Liessel (zie hoofdfoto) en Arjan Manders uit Deurne (zie foto onder). “Wij zijn op zoek naar verantwoorde manieren om te kunnen blijven boeren in dit gebied”, vat Verhoeven de doelstelling samen. Arjan: “Als wij niet meer zouden mogen beregenen, zijn we overgeleverd aan de weergoden. Bovendien komt er in de toekomst wellicht een verbod op gewasbeschermingsmiddelen én op drainage. Dan houdt het voor ons op. Zover willen wij het natuurlijk niet laten komen. We zijn dan ook blij met de werkgroep.”
Grip krijgen op de afvoer en invoer
Het resultaat van de beraadslagingen is dat vorig jaar een pilot is gestart met de naam ‘Regelbare drainage en infiltratie’, of in gewoon Nederlands: grip krijgen op de afvoer (drainage) en invoer (infiltratie) van water.
Het idee is eigenlijk heel eenvoudig: verhoog de grondwaterstand in de ‘attentiezone’ (500 meter rond de Deurnsche Peel), want dan hoeven de agrariërs minder te beregenen en behoudt ook het Natura 2000-gebied genoeg water.
Hoe verhoog je de grondwaterstand?
Maar hoe doe je dat, de grondwaterstand verhogen? Het idee van de werkgroep was om op de percelen van Verhoeven en Manders water in te voeren vanuit de Maas via het Kanaal van Deurne en de Helenavaart. “Op onze percelen hebben we sloten gedempt en is er een water in- en uitlaatsysteem geplaatst. Door dat systeem te bedienen, kunnen we de grondwaterstand regelen.”
Verhoeven pakt zijn mobieltje en opent een app. “Kijk”, zegt hij, “hiermee kan ik heel eenvoudig de schuifjes bedienen om water in en uit te laten. Ook in natte perioden kunnen we de grondwaterstand op deze manier goed regelen.”
Resultaten van de pilot rondom grondwaterstand veelbelovend
En? Wat zijn de eerste resultaten van de pilot? “Die zijn veelbelovend”, zegt Manders enthousiast. “In 2022 hoefden wij allebei niet te beregenen. En in 2023 heeft John ook nog niet beregend en ik slechts één keer. En dat was niet eens om het gras vocht te geven, maar omdat de meststoffen een plens water nodig hadden.”
Toch leren ze nog elke dag, vertellen de melkveehouders. Hoe kies je bijvoorbeeld het juist maaimoment als de grond goed gevuld is met regenwater? “Is de grond te nat, dan rijden we er sporen in”, vertelt John Verhoeven. “Dat is vorig jaar bijvoorbeeld gebeurd.” Manders: “We moeten dus ontdekken hoeveel tijd vóór het maaien we moeten beginnen met het verlagen van de grondwaterstand zodat we er met de maaimachine op kunnen zonder sporen te maken.”
De ontwikkelingen rondom de pilot zijn te volgen via www.winnovatie.nl.
Tekst: Stan Verhaag – Vitale Peel
Beeld: Marc Bolsius – Vitale Peel
