Hoe je bedrijf waterrobuust maken? Als land- en tuinbouwer weet je dat het belangrijk is om goed voorbereid te zijn op droge én op natte periodes. Toch is het niet altijd op het eerste gezicht duidelijk wat de mogelijkheden zijn op je bedrijf. Met het ‘waterpaspoort’ krijgen landbouwbedrijven duidelijkheid over duurzame waterwinsten in hun bedrijf. Melkveehouder Guy Lemmens uit Rumst ontving als eerste landbouwer dit waterpaspoort uit de handen van gedeputeerde bevoegd voor Landbouw Kathleen Helsen.
Van extreme droogte in het voorjaar van 2022 naar de tweede natste lente in 2024 sinds het begin van de waarnemingen in 1833. De landbouwsector is gevoelig voor de gevolgen van de klimaatverandering. Steeds meer landbouwers denken na over het waterrobuust maken van hun land- en tuinbouwbedrijf.
Voor advies en begeleiding kunnen ze rekenen op de onderzoekers van Life ACLIMA, verbonden aan één van de vier praktijkcentra uit onze provincie: Hooibeekhoeve, Proefbedrijf Pluimveehouderij, Proefstation voor de Groenteteelt en Proefcentrum Hoogstraten. Ze brengen de waterstromen en de waterkansen in kaart tijdens een bezoek ter plaatse. Het bedrijfsbezoek is voor deelnemende land- of tuinbouwers een ideale start om waterbewuster te gaan werken. Vanaf vandaag zijn deze gegevens gebundeld in een waterpaspoort. De land- of tuinbouwer krijgt onder de vorm van een bevattelijk paspoort de waterwinsten en -verliezen in beeld.
Waterhuishouding zo robuust mogelijk
“Water is een essentieel element op elk land- en tuinbouwbedrijf.” zegt gedeputeerde bevoegd voor Landbouw Kathleen Helsen. “Momenteel is er een teveel aan water maar de wetenschap heeft uitgewezen dat er in de toekomst vooral langere periodes van hetzelfde weertype zullen voorkomen. Om hier goed mee om te kunnen gaan, is het van essentieel belang dat de waterhuishouding van onze land- en tuinbouwbedrijven zo robuust mogelijk is. Een waterpaspoort dat diverse opportuniteiten aanbiedt, is in dit geval een zegen voor de land- en tuinbouwer. Het biedt een overzicht op maat: van kleine acties die je kan ondernemen tot grotere investeringen die op lange termijn renderen. En dit alles onder de deskundige begeleiding van de onderzoekers van onderzoekscentra zoals Hooibeekhoeve. Dit stelt hen in staat om beredeneerd een gefundeerde keuze te maken en hun grenzen te verleggen en out of the box te denken”.
Eerste waterpaspoort voor melkveehouder uit Rumst
Het waterpaspoort is een van de vele acties die wordt ondernomen door het consortium van Life ACLIMA. De voorbije twee jaar vonden er 53 klimaatadaptatietrajecten plaats. 53 bedrijven uit de plantaardige of de dierlijke sector die met hun watervragen naar de aanspreekpunten van Life ACLIMA zijn gestapt. Voor al deze bedrijven werd een persoonlijk waterpaspoort opgesteld waarin staat met welke pijlers ze aan de slag kunnen en welke concrete maatregelen ze kunnen nemen. De mogelijkheden zijn erg ruim: waterbesparing, verhogen van hemelwatergebruik, waterinfiltratie, waterhergebruik en externe waterbronnen. Welke maatregelen het meest geschikt zijn, lichten onderzoekers van Hooibeekhoeve en andere proefcentra die meewerken aan Life ACLIMA toe in een gesprek aan de land- en tuinbouwer en bundelen ze later in het proces in het waterpaspoort op maat van het bedrijf.
“Zo een Waterpaspoort is het resultaat van een doorlichting van de hele waterhuishouding van een bedrijf. Net zoals een echt paspoort bevat het alle nuttige gegevens van het bedrijf: van de grootte van de veestapel tot de verschillende teelten. En net zoals een echt paspoort kan je stempels krijgen. Wij nemen de land- en tuinbouwers mee op reis door een waaier aan mogelijkheden op hun bedrijf. Gaan ze aan de slag met een maatregel, dan stempelen we die af en kijken we verder vooruit naar de andere mogelijkheden,” zegt Els Stevens, projectingenieur melkvee bij Hooibeekhoeve.
Het eerste Waterpaspoort wordt uitgereikt aan Guy Lemmens, een melkveehouder uit Rumst waar een tijdje geleden een bedrijfsbezoek plaatsvond. Uit onderzoek bleek dat er een aantal maatregelen mogelijk zijn volgens de betrokken onderzoekers van Hooibeekhoeve.
“Allereerst gaan we onderzoeken of we het spoelwater voor het reinigen van de machines kunnen opvangen, opzuiveren en in het beste geval hergebruiken als drinkwater. Daarvoor gebruiken we de mobiele waterzuiveringscontainer van Life ACLIMA. In deze container kunnen we verschillende oplossingen testen en onze eigen, ideale zuiveringstrein bouwen. Daarnaast bekijken we of de installatie van ventilatie mogelijk is. Door koeienstallen in de zomer beter te ventileren, creëer je een verfrissend effect waardoor koeien beter met hittestress zullen omgaan. Dit vermindert productieverliezen en is positief voor de diergezondheid en het welzijn,” vult Els verder aan.
Van waterpaspoort naar klimaatadaptatietraject
Een bedrijfsbezoek en het daaruit voortkomende waterpaspoort is de eerste stap in een ruimer klimaatadaptatietraject. Zo gingen al 13 land- of tuinbouwers uit zowel de plantaardige als de dierlijke sector aan de slag om maatregelen te implementeren voor een waterrobuust bedrijf en 5 bedrijven hebben plannen voor investeringen. Ook melkveehouder Guy Lemmens kan niet wachten om aan de slag te gaan. “Ik ben blij met de begeleiding die ik krijg van de onderzoekers van de Hooibeekhoeve. In grote lijnen weet je wel wat er mogelijk is maar dankzij deze aanpak op maat van mijn bedrijf weet ik ook echt welke richtingen ik allemaal uit kan en waar er water te rapen valt om slimmer in te zetten. Die persoonlijke begeleiding neemt veel twijfels weg en zorgt ervoor dat ik een gemotiveerde keuze ga maken. We gaan nu nog enkele zaken testen en onderzoeken en daarna wil ik er echt verder mee aan de slag.”
Naast Guy zullen de andere 52 land- en tuinbouwers die instapten in een klimaatadaptatietraject de komende maanden ook hun waterpaspoort ontvangen. Zo krijgen ze een mooi overzicht én een duwtje in de rug om met de voorgestelde maatregelen aan de slag te gaan.
Wie zelf als land- of tuinbouwer ook graag zo’n waterpaspoort van zijn of haar bedrijf wenst, kan contact opnemen met de onderzoekers van Life ACLIMA. Zij helpen land- en tuinbouwers graag bij het klimaatrobuust maken van hun bedrijf.
Bron: Life ACLIMA
Beeld: provincie Antwerpen
Op de foto van links naar rechts: onderzoeker melkvee Els Stevens van provinciaal onderzoekscentrum Hooibeekhoeve, melkveehouder Guy Lemmens en gedeputeerde Kathleen Helsen.
