De Vlaamse voedselstrategie is een feit. Minister van Landbouw en Voeding Jo Brouns en het Departement Landbouw en Visserij hebben de ambitieuze en breed gedragen strategietekst voorgesteld tijdens de Vlaamse voedseltop in Roeselare.
De voedselstrategie bevat ook enkele voedseldeals, hefboomacties waaronder verschillende actoren hun schouders willen zetten om concrete resultaten te kunnen boeken.
“We gaan samen voor een performanter voedselsysteem. Met de Vlaamse voedselstrategie is het recept geschreven en liggen de ingrediënten op tafel. Nu kan het koken beginnen. Ik doe een oproep aan alle actoren in het voedselsysteem, van boer tot consument, om Vlaanderen uit te bouwen tot de regio in de wereld waar op de meest duurzame wijze voedsel geproduceerd wordt!” Aldus Jo Brouns, Vlaams minister van landbouw en voeding.
“In de Vlaamse voedselstrategie zetten overheid en stakeholders de bakens uit voor het voedsel van de toekomst. Met deze voedselstrategie gaan we voor gezonde en duurzame voeding voor iedereen, een bloeiende voedseleconomie met een eerlijke verloning voor de landbouwer en een voedselsysteem dat de grenzen van onze planeet respecteert. Ik ben bijzonder trots dat Vlaanderen vandaag een breed gedragen voedselstrategie kan voorstellen, waarmee we één van de voorlopers zijn binnen de “Van boer tot bord”-strategie van de Europese Unie.” Aldus Patricia De Clercq, secretaris-generaal Departement Landbouw en Visserij.
Voedsel verbindt
Eten is een basisbehoefte en voedsel verbindt ons allemaal. Heel wat activiteiten en actoren zijn direct of indirect verbonden met de productie, verwerking, distributie, bereiding en consumptie van voedsel. Ze vormen samen een complex, open en geconnecteerd voedselsysteem. Systeemuitdagingen worden het best op een keten-, sector- en disciplineoverschrijdende manier benaderd en aangepakt. Een eenduidige visie is een noodzakelijke eerste stap om het systeem duurzamer te maken. Een goede ijking van het kompas helpt alle maatschappelijke actoren om zonder omweg en tijdig naar het einddoel te stappen.
Vlaamse voedselstrategie
De Vlaamse voedselstrategie, ook bekend als Go4Food, vormt de basis om in Vlaanderen aan een beter voedselsysteem te werken dat zowel de draagkracht van de planeet respecteert als sociaal rechtvaardig is. Urgente uitdagingen moeten aangepakt worden. Denk aan een eerlijk landbouwinkomen, gezonde voeding, klimaatverandering, voedselverliezen en voedselongelijkheid. De strategie bouwt voort op de inspanningen op internationaal, nationaal en lokaal vlak, zoals de Europese ‘Van boer tot bord’-strategie.
Vier pijlers
De strategie is opgebouwd rond vier pijlers: gezonde en duurzame voeding voor iedereen, voedselsysteem binnen ecologische grenzen, voluit voor een veerkrachtige voedseleconomie en voedsel verbindt boer tot burger. Onder deze pijlers zijn negentien strategische doelstellingen geformuleerd. Enkele voorbeelden: voedselomgevingen creëren waarin gezonde en duurzame keuzes de gemakkelijkste keuzes zijn, een voedselcultuur nastreven waarin elke burger voedselgeletterd is, samenwerking en vertrouwen in de keten versterken, een klimaatneutraal en klimaatslim voedselsysteem en verbinden van mens, natuur en voedsel. Maar liefst achtennegentig werkpaden beschrijven hoe we samen de doelstellingen kunnen bereiken.
Elf voedseldeals
Elf voedseldeals hebben het potentieel om impact te hebben op meerdere doelstellingen en vullen leemtes die zich voordoen. Voor elke deal zijn er al concrete acties opgestart. In de komende maanden worden de voedseldeals nog verfijnd en aangevuld.
- Vlaanderen als innovatieve landbouw- en voedselhub
- Samen werken aan eerlijke prijsvorming en echte prijzen
- Sociale distributieplatformen structureel uitbouwen, verankeren en transformeren naar voedselhubs
- Naar gezonde en duurzame voedselomgevingen in de Vlaamse publieke ruimte
- Gezonde, duurzame en betaalbare voedingspatronen aanmoedigen via diverse catering-settings
- Toegang van kinderen en jongeren tot voldoende, gezonde en duurzame voeding garanderen
- Onafhankelijk publiek expertisepunt voor integrale blik op voeding
- Agro-ecologie in het Vlaamse voedselsysteem: kansen stimuleren, hindernissen wegwerken
- Voedselstrategieën op lokaal, regionaal en provinciaal niveau
- Valorisatie van carbon farming in de agrovoedingssector via publiek-private samenwerking
- Werken aan de beschikbaarheid van voedselgrond
Deze strategie was enkel mogelijk door de ontwikkeling van een breed draagvlak. Er werd gewerkt met een heuse voedselcoalitie, opgebouwd uit vertegenwoordigers van agrovoedingsketen, middenveld, onderzoek en beleid. Deze voedselcoalitie wordt ook betrokken bij de uitvoering en realisatie van de strategie.
Voedselveranderaars
De Vlaamse voedselstrategie staat niet alleen. Binnen het Vlaamse voedselverhaal is er ook steun verleend aan voedselveranderaars die geselecteerd werden tijdens de Go4Food-ideeënoproep in de zomer van 2021 of de oproepen rond eiwitten en data in de landbouw. Ze werken bijvoorbeeld rond de problematiek van lege brooddozen op school, ondernemerschap in duurzame voeding, oogstaandelen in de akkerbouw of microbiële eiwitten. Er zijn binnen de Vlaamse overheid ook beleidsdomeinoverschrijdende voedselwerven rond verschillende thema’s, van de eiwitstrategie over voedsellandschappen tot het stimuleren van lokale voeding. Om te tonen wat er nu al gebeurt op het terrein, openden zes innovatieve en duurzame bedrijven of organisaties (Agropolis, BonMush/BonRill, Depot Margo, ILVO’s Food Pilot, Inagro’s Agrotopia en landbouwbedrijf Heirbaut) vandaag hun deuren voor het publiek.
De voedseltop is geen eindpunt, maar een eerste mijlpaal in een traject naar een verdere verduurzaming van het voedselsysteem. De stategietekst is een levend en dynamisch referentiedocument dat richting geeft aan het traject. De komende maanden wordt voortgewerkt aan een structurele verankering van de strategie, de uitvoering van de deals, het mobiliseren van stakeholders en monitoring. Het Belgisch EU-voorzitterschap in het eerste semester van 2024 wordt een nieuwe mijlpaal. Vlaanderen zal de discussie mee vormgeven over het nieuwe Europese wetgevend kader voor duurzame voedselsystemen en een ‘Open food’-week organiseren rond voedselstrategieën en de nodige wisselwerking tussen beleid, onderzoek en praktijk.
Lees op ‘Go4Food. Een Vlaamse voedselstrategie voor morgen’ het synthese- en/of achtergrondrapport bij Publicaties en nuttige websites.
